Patelnia to jedno z podstawowych i najbardziej uniwersalnych naczyń w kuchni. Patelnia spełnia szeroki wachlarz wymagań kucharza i jest najlepszym rozwiązaniem kuchni domowej. Może ona zastąpić rondle czy wszelkiego rodzeje garnków. Na niej usmażymy, nawet ugotujemy czy udusimy niezliczoną ilość potraw. Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów patelni – zajmiemy się tymi najpopularniejszymi.
Świat patelni – różnorodne materiały
Patelnie można podzielić na dwa sposoby. Wyróżnimy podział ze względu na ich przeznaczenie oraz na materiał, z jakiego zostały wykonane. Patelnie wykonywane są najczęściej ze stali węglowej, aluminium lub z żeliwa. Są pokryte powłoką, dzięki której zapobiegamy przypaleniu smażonych potraw i umożliwiamy ograniczenie wykorzystanego tłuszczu. Takie powłoki to teflon oraz coraz popularniejsze powłoki ceramiczne.
Patelnie z aluminium
Tańsze modele tych patelni wytworzone są z wytłaczanych blach z aluminium. Ich jakość jednak nie jest najlepsza. Potrafią po kilkukrotnym użyciu odkształcić się, w związku z czym potrawy przysmażają się nierównomiernie i się przypalają. Kupujac patelnię z aluminium, nie warto oszczędzać – lepiej zainwestować w jakość. Patelnie aluminiowe odlewane, wewnątrz są pokrywane powłokami non-stick, a zewnątrz sylikonowymi lakierami. Ich zakup to dobra inwestycja w przyszłość naszej kuchni i gwarancja zdrowego odżywiania.
Patelnie wykonane ze stali
Patelnie stalowe to naczynia wykonane ze stali węglowej. Patelnie Carbon steel (z symbolem CS) oznaczają stal łatwą w obróbce, niezawodną i niskokosztową. Patelnie z tego rodzaju stali perfekcyjnie przewodzą ciepło. Dzięki temu smażenie potraw daje bardzo dobre rezultaty. Chrupiąca skórka i soczysty środek potrawy przygotowanej na patelni stalowej to pewny efekt. Aby cieszyć się długo użytkowaniem patelni stalowej, należy o nią dbać i przestrzegać kilku zasad:
- zahartuj patelnię przed pierwszym użyciem (czarne smugi widoczne na patelni węglowej po kilkukrotnym użyciu oznaczają, że patelnia została dobrze zahartowana),
- myj ją w gorącej wodzie, dozując niewielką ilości detergentu,
- nie namaczaj patelni,
- po umyciu wysusz patelnię, a następnie nasmaruj ją, używając kilku kropel oleju spożywczego,
- najlepsze efekty uzyskamy smażąc na dobrze rozgrzanej patelni (rozgrzewamy patelnię bez tłuszczu).
Patelnie z żeliwa
Żeliwo to jeden z najstarszych materiałów używanych w kuchni. Dzięki doskonałemu przewodnictwu ciepła żeliwne naczynia przez długi czas dominowały w gastronomi, natomiast obecnie są nieco zapomniane. Możliwość uzyskania bardzo wysokiej temperatury, a także utrzymywanie ciepła potrawy po zdjęciu jej z kuchenki daje sporo nowych możliwości kulinarnych. Patelnie żeliwne mogą być pokryte powłokami, które ułatwiają smażenie i umożliwiają zmniejszenie zużycia tłuszczu.
Pomimo swoich zalet, nie należy zapominać, że takie patelnie są bardzo wymagające pod względem czyszczenia i konserwacji. Powłoka żeliwna jest naturalnie podatna na korozję, dlatego nie powinno się zostawiać na niej jedzenia na później. Po dokładnym umyciu i osuszeniu koniecznie trzeba ją natłuścić. Przechowywane powinny być w suchych i przewiewnych miejscach.
Przeznaczenie patelni
Patelnie służą głównie do smażenia potraw: mięsa, ryb, warzyw, placków czy jajek. Świetnie sprawdza się tam, gdzie przy przygotowywaniu dań potrzeba w krótkiej chwlii użyć wysokiej temperatury i niewielkiej ilości tłuszczu. Patelnie wykorzystywane są praktycznie na całym świecie. Jest podstawowym naczyniem w kuchniach orientalnych, często wykorzystywane jest też w kuchni Zachodu.
Patelnia uniwersalna
Uniwersalna, czyli jak sama nazwa mówi, używana jest właściwie do wszystkiego – na tej patelni łatwo przygotujemy np. danie z dodatkiem sosu. Często dostępna jest z przykrywką, która daje nam większe pole do działania przy tworzeniu potraw. Pomaga ona szybko powiększyć temperaturę przygotowywanego jedzenia i powoduje, że para wodna wróci ponownie do potrawy. Patelnia uniwersalna ma dość wysokie brzegi, dzięki którym możemy używać więcej płynów lub tłuszczu, chcąc smażyć we fryturze.
Patelnia grillowa
Ten rodzaj patelni wyróżnia się pofałdowanym dnem. Jest dostosowana do smażenia z minimalną ilością tłuszczu. Potrawy przygotowywane na patelni grillowej smakowo i wizualnie przypominają dania z rusztu.
Patelnia do naleśników
To bardzo płaska patelnia, z minimalnym brzegiem. Szybko się nagrzewa, co znacznie zmniejsza czas smażenia naleśników.
Wok
To patelnia nieodzowna w kuchni azjatyckiej. Dostępna jest w kształcie misy z jedną lub dwiema rączkami. Pozwala na szybką obróbkę termiczną mięs, warzyw czy makaronów.
Patelnie są naczyniami praktycznymi i bardzo popularnymi. Warto dodać, że historycznie stały się one gastronomicznym symbolem Dzikiego Zachodu. Osadnicy, poszukiwacze złota czy kowboje – wszyscy oni mieli ze sobą patelnie, by móc przyrządzić potrawkę z mięsa i kukurydzy czy fasoli albo usmażyć kaczkę. Podobnie jak wówczas, we obecnej kuchni patelnia także jest nierozłącznym atrybutem kucharza.
